Whois sorgusu, internet üzerinde bir alan adı (domain) hakkında detaylı bilgi edinmek amacıyla yapılan bir araştırma işlemidir. Alan adları, internet sitelerinin adreslerini oluştururken, her alan adı tescil edilirken belirli kayıt bilgilerinin tutulduğu bir veri tabanına kaydedilir. Whois sorgusu, bu veri tabanına erişim sağlayarak alan adı sahibi, tescil tarihi, son kullanma tarihi, kayıt firması ve iletişim bilgileri gibi önemli bilgileri ortaya çıkarır. Bu sorgu, ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) ve benzeri kuruluşların yönettiği merkezi kayıt sistemleri aracılığıyla gerçekleştirilir.

Whois sorgusunun en temel kullanım amacı, bir alan adının kime ait olduğunu öğrenmektir. Özellikle domain alım-satım süreçlerinde veya bir alan adının müsait olup olmadığını kontrol ederken, bu sorgu ile alan adının mevcut sahibi hakkında bilgi sahibi olunabilir. Aynı zamanda, bir web sitesinin arkasındaki şirket veya kişinin kim olduğunu tespit etmek için de yaygın olarak kullanılır. Bu sayede, dolandırıcılık, spam ya da yasa dışı faaliyetlerin önlenmesine yönelik incelemeler yapılabilir.

Bunun yanı sıra, Whois sorgusu teknik yönetim ve güvenlik açısından da önem taşır. Alan adının kayıt süresi, yenileme tarihleri ve DNS (Domain Name System) sunucuları hakkında bilgi edinmek, alan adının sürekliliğini sağlamak için kritik öneme sahiptir. Web sitesi yöneticileri, bu bilgiler sayesinde alan adlarının takibini yapabilir, olası sorunları önceden tespit ederek önlem alabilir.

Whois sorguları aynı zamanda hukuki durumlarda da kullanılır. Marka ihlali, telif hakkı veya fikri mülkiyet haklarına dair uyuşmazlıklarda, alan adı sahibinin kimliği ve iletişim bilgileri, yasal süreçlerin yürütülmesinde kanıt olarak kullanılabilir. Özellikle marka tescili yapan firmalar, kendilerine ait markalara zarar verebilecek alan adlarını tespit etmek için bu sorguyu düzenli olarak yaparlar.

Whois sorgusu alan adı yönetimi, internet güvenliği, ticari işlemler ve hukuki süreçler için vazgeçilmez bir araçtır. İnternet ortamında şeffaflık sağlar ve dijital varlıkların yönetimini kolaylaştırır. Alan adı sahipleri ve internet kullanıcıları için temel bir bilgi kaynağıdır ve doğru kullanıldığında çeşitli risklerin önüne geçilmesine yardımcı olur.